ترامپ؛ بازیگری نامتعارف ولی تعیین‌کننده؟ | حرکت رئیس جمهور آمریکا به سمت ریسک پذیری بیشتر در خارج از مرزها

به گزارش اقتصادنیوز، در داخل آمریکا، دونالد ترامپ در دومین دوره ریاست جمهوری خود با چالش‌های زیادی دست به گریبان است؛ افزایش قیمت مصرف‌‌‌ کننده، افشای جزئیات پرونده اپستین و تمایل تازه جمهوری‌خواهان برای سرپیچی از او، همگی از جمله این موارد هستند.

نهال طوسی در پولیتیکو نوشت: صدها مایل آن طرف‌تر از مرزهای آمریکا، چالش‌های داخلی ترامپ و کاهش نرخ محبوبیتی که به ‌همراه دارد، چندان اهمیتی ندارد؛ چرا که رئیس‌جمهور آمریکا در چشم بقیه جهانیان همچنان مانند غولی بزرگ است. او کسی است که هنوز می‌تواند برخی کشورها را نابود کند و در عین حال، شاید تنها کسی که قادر است مشکلات بعضی از آن‌ها را حل کند.

نویسنده در ادامه نوشته است: تمامی آنچه که گفتم، پس از صحبت‌هایی بود که در آخر هفته گذشته با مقامات خارجی و نخبگان سیاسی در فروم دوحه، یک گردهمایی بزرگ بین‌المللی با محوریت دیپلماسی داشتم.

خبر مرتبط

تزلزل پادشاهی دونالد ترامپ | از شکست‌های ادامه دار آقای رئیس‌جمهور تا خشم متحدان قدیمی

اقتصادنیوز: برای نخستین‌بار در ۱۰ ماه نخست دولت جدید، دونالد ترامپ با مقاومت جدی جمهوری‌خواهان روبه‌رو شده است؛ هم‌حزبی‌هایی که اکنون از دیکته‌های مداوم او خسته‌اند. حتی در مواردی، این‌طور به نظر می‌رسد که جنبش ماگا نیز دیگر در اختیار کامل او نیست.

گردهمایی فروم دوحه

در میان همهمه‌ها و گفتگوها، برخی از نخبگان این پرسش را مطرح می‌کردند که آیا مشکلات داخلی ترامپ او را به سمت ریسک‌پذیری بیشتر در خارج از مرزهای آمریکا سوق خواهد داد؟ 

برخی امیدوارند که چنین باشد. این در حالی است که ترامپ با انتقاد بازیگران کلیدی جنبش مگا روبه‌روست، چرا که به باور آن‌ها، او همین حالا هم بیش از حد بر سیاست خارجی متمرکز شده است.

یکی از مقامات عرب درباره ترامپ گفت: او برای تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات خود در سیاست خارجی، نیازی به تایید کنگره ندارد.

ترامپ؛ بازیگری تعیین‌کننده در جهان است؟

ووک جرمیک، وزیر خارجه پیشین صربستان در این نشست گفت: چه مردم ترامپ را دوست داشته باشند و چه نه، فکر نمی‌کنم هیچ شکی در این که او یک بازیگر جهانی بسیار، بسیار تعیین‌کننده است، وجود داشته باشد.

جرمیک تنها کسی نبود که از واژه تعیین‌کننده در توصیف ترامپ استفاده کرد.

این واژه یک قضاوت اخلاقی است، هر فردی ممکن است تعیین‌کننده باشد، چه با نجات جهان و چه با نابود کردن آن، به ادعای نویسنده، آنچه که استفاده از این واژه نشان می‌دهد، قدرت ریاست‌جمهوری آمریکا است. به باور او، ضعیف‌ترین رئیس‌جمهور آمریکا هنوز از قوی‌ترین رهبران اکثر کشورهای دیگر قدرتمندتر است. تضمین‌کننده چنین قدرتی، ثروت زیاد، سلاح‌های پیشرفته و نفوذ جهانی آمریکا است.

دست بازتر رؤسای‌جمهور آمریکا در سیاست خارجی

سال‌هاست که آمریکا در زمینه سیاست خارجی، بسیار آزادانه‌تر از سیاست داخلی عمل می‌کنند. اتفاقا، آن‌ها معمولا زمانی به عرصه جهانی روی می‌آورند که نفوذشان در داخل کشور، به‌ویژه در سال‌های پایانی دوره ریاست‌جمهوری‌، در حال کاهش یافتن است؛ یعنی زمانی که دیگر نگران انتخاب شدن مجدد توسط مردم نیستند.

دقیقا به همین دلیل بود که باراک اوباما تا دو سال پایانی دوران ریاست‌جمهوری خود برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک با کوبا صبر کرد.

سال نخست و غافلگیری‌های پی‌درپی

دونالد ترامپ در سال نخست از دومین دوره ریاست‌جمهوری بارها جهان را شوکه کرد ؛ از قطع گسترده کمک‌های خارجی آمریکا به اروپا گرفته تا حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران. او همچنان به اندازه قبل غیرقابل‌پیش‌بینی است و مواضعش مرتبا تغییر می‌کنند؛ از جنگ روسیه علیه اوکراین گرفته تا این‌که آیا واقعا تصمیم به اخراج فلسطینی‌های غزه دارد یا نه.

او درحالی که عمیقا در پی دریافت جایزه صلح نوبل است، ونزوئلا را با یک جنگ احتمالی تهدید می‌کند.

تحولی که همه را غافلگیر کرد

ترامپ با رونمایی از راهبرد امنیت ملی خود، آن هم درست پیش از آغاز رویداد فروم، موجب شوک حاضران در هتل مجلل شرایتون دوحه شد؛ سندی که در بسیاری از موارد، موجب مبهوت شدن ناظران خارجی شد.

بخش حیرت‌آور این راهبرد، حمله آن به متحدان اروپایی آمریکا بود؛ بخشی که ادعا می‌کرد اروپا با محو شدن تمدن خود روبه‌روست. انتشار این استراتژی باعث شد تا یکی از مجریان برنامه از یک دیپلمات‌ ارشد اروپایی این سوال را بپرسد که آیا ترامپ اروپا را دشمن خود می‌بیند؟

نظم جهانی باید تکان بخورد

بااین‌حال، برخی مقامات خارجی از اقدامات مخرب ترامپ تمجید کرده و ابراز امیدواری کردند که او به برهم‌زدن نظم منجمد جهانی ادامه دهد؛ نظمی که بسیاری از کشورها را عقب نگه داشته است.

همچنین چند تن از رهبران آفریقایی، به‌طور ویژه اظهار داشتند که ترجیح می‌دهند ترامپ در پایان دادن به درگیری‌های این قاره، به‌خصوص سودان، نقش پررنگ‌تری ایفا کند. آن‌ها اهمیتی به سخنان زننده ترامپ درباره آفریقا نمی‌دهند و آن‌ها را حرف‌های سیاسی بی‌اهمیت تلقی می‌کنند.

ادعاهای بزرگ و نتایج شکننده

ترامپ مدعی است که تاکنون منجر به پایان یافتن بیش از هفت جنگ شده است. این ادعا خیلی عجیب است، چرا که ماهیت برخی از درگیری‌هایی که او به آن‌ها اشاره می‌کند، اصلا جنگ نبوده است. همچنین بعضی از آتش‌بس‌هایی که او با میانجی‌گری برقرار کرده است، بسیار شکننده‌اند.

مقامات خارجی در پاسخ به تاکید نویسنده به این واقعیات، گفتند که او باید انتظار خود را پایین بیاورد،‌ چرا که صلح یک روند است و اگر ترامپ بتواند این روند را آغاز کند یا به آن سرعت ببخشد، خود یک موفقیت بزرگ است.

آن‌ها در ادامه گفتند: شاید هنوز بین رواندا و کنگو درگیری وجود داشته باشد، اما دست‌کم ترامپ دو طرف را وادار کرده تا با یکدیگر گفت‌وگو کنند و بر سر چارچوب توافقات، به یک جمع‌بندی برسند.

نگاه معامله‌گرانه برای برخی جذاب است

در بسیاری از محافل دیپلماتیک، قدردانی ملموسی از رویکرد اقتصادی ترامپ نسبت به جهان وجود دارد. کشورهای عربی ثروتمند مانند قطر نیز از این دیپلماسی تجاری سود می‌برند و دیگران نیز می‌خواهند سهمی داشته باشند.

وزیر دارایی زیمبابوه در حین این نشست گفت: ترامپ کاملا روشن کرده است که سیاست آمریکا در قبال آفریقا، باید بر تجارت با این قاره متمرکز باشد، و از نظر من این رویکرد بسیار مترقی است. او افزود یکی از پرسش‌های مهم در جامعه دیپلماتیک جهان این است که آیا رئیس‌جمهور بعدی آمریکا، چه دموکرات و چه جمهوری‌خواه، خلاقیت ترامپ را ادامه خواهد داد یا نه.

تحسین و مقاومت، دوگانه رویکرد ترامپ

دیپلمات‌ها و دیگران حاضران در دوحه می‌دانستند که ترامپ از تحسین خوشش می‌آید، اما همچنین درنظر دارند که او گاهی هم برای کسانی که با او مقابله می‌کنند احترام قائل است. بنابراین با او محتاطانه رفتار می‌کنند.

برای مثال، کالاس حملات تیم ترامپ به اروپا در راهبرد امنیت ملی را کوچک جلوه داد. اتخاذ چنین موضعی توسط او، چه عمدی بوده باشد چه غیرعمدی، بازتابی از اختلاف‌ سطح قدرت بین آمریکا و اتحادیه اروپا است. کالاس در ادامه تاکید کرد: آمریکا هنوز بزرگ‌ترین متحد ماست.

در خلوت، یکی از مقامات اروپایی دیگر که با او صحبت کردم، به‌شدت عصبانی بود. او گفت که این اتهامات ترامپ به اروپا، بسیار نگران‌کننده است. بااین‌حال، او نیز پذیرفته بود که ترامپ آنچنان قدرتمند است که کشورهای اروپایی نمی‌توانند کار خاصی جز اعتراضات دیپلماتیک نمادین انجام دهند.

حضور کمرنگ مقامات آمریکایی در دوحه

تعداد اندکی از مقامات دولت ترامپ در فروم دوحه حضور داشتند. مهم‌ترین چهره‌ها مت ویتاکر، سفیر آمریکا در ناتو و تام باراک، سفیر آمریکا در ترکیه بودند. دونالد ترامپ جونیور نیز که با وجود نداشتن سمت رسمی نیست اما بسیار بانفوذ است، در این نسشت حضور یافت.

شاید جاه‌طلبی برای نوبل منجر به صلح شود

چند دیپلمات خارجی ابراز امیدواری کردند که تلاش ترامپ برای کسب جایزه نوبل صلح، او را به اقداماتی در عرصه جهانی سوق دهد که در نهایت ثبات بیشتری ایجاد کند، حتی اگر مسیر رسیدن به آن پرفرازونشیب باشد.

یک دیپلمات بریتانیایی گفت که تحت‌تأثیر صحبت‌های ترامپ درباره ورود به بهشت قرار گرفته است. او معتقد بود که شاید نگرانی درباره آخرت باعث شود تا ترامپ از شعله‌ور کردن جنگ با ونزوئلا خودداری کند.

انتقاد سنجیده و محتاطانه کلینتون

حتی هیلاری کلینتون، وزیر خارجه پیشین که ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ او را شکست داد نیز انتقادات خود را بسیار سنجیده بیان کرد. کلینتون گفت: برای اقدام‌های نمایشی و جسورانه او می‌توان استدلال‌هایی را درنظر گرفت. او اما هشدار داد که تیم ترامپ برای ماندگار کردن این تلاش‌ها، از جمله توافق‌های صلح،اقدامات کافی انجام نمی‌دهد.

او در یکی از نشست‌ها توضیح داد: این تلاش‌ها به پیگیری گسترده نیاز دارد. اما در واشنگتن نوعی بی‌میلی نسبت به انجام کارهایی که افسران سرویس خارجی، دیپلمات‌ها و دیگر افرادی که در خط مقدم تحقق اهداف امنیت ملی هستند، وجود دارد.

منتظر اتفاقات ناگهانی باشیم

در حال حاضر، بیش از سه سال دیگر پیش روی ترامپ دارد و اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی ممکن است هر لحظه در این بازه رخ دهند.

او ممکن است مهاجرت به آمریکا را متوقف کند، اوکراین را با تجاوز روسیه تنها بگذارد و یا توافق هسته‌ای جدیدی را با ایران امضا کند.

به‌هرحال، ترامپ همان‌طور که نکوب از زیمبابوه گفت، ترامپ از خلاقیت بی‌بهره نیست.