دستاورد حل موضوع هستهای برای اقتصاد چیست؟
در کنار مشکلات ساختاری اقتصاد ایران، اعمال تحریمهای جدید و صدور قطعنامههای مختلف علیه ایران در دو سه سال اخیر شرایط اقتصادی خاصی را برای ایران به وجود آورد. در این دوره امکان جذب سرمایهگذاریهای داخلی به خصوص در بخش نفت و گاز که از جذابیت خاصی برای سرمایهگذاران خارجی برخوردار است، از دست رفت. تحریم بانکها روند انتقال پول در هنگام صادرات و واردات کالاها را با مشکلات جدی مواجه کرد.
تحریمی که سبب شد حدود 100 میلیارد دلار از درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز ایران در خارج از کشور بلوکه شود و وارد چرخه اقتصادی ایران نشود. بر اساس این تحریمها ایران هم امکان استفاده از منابع درآمدی خود را نداشت و هم امکان بهرهمندی از منابع ناشی از سرمایهگذاریهای خارجی را. یعنی در این شرایط ما هم از منابع خود بیبهره بودیم و هم از منابع دیگر کشورها. این در حالی است که کشورهای توسعه یافته و حتی کشورهای در حال توسعه اصولا از منابع خارجی برای توسعه کشور خود استفاده میکنند اما ما سالها از این امکان بیبهره بودیم.
آنچه در لوزان اتفاق افتاد و بر اساس آنچه وزیر امور خارجه ایران از این نشست عنوان کرد اگر ما بتوانیم به توافق نهایی برسیم و توافقنامه به صورت کامل اجرا شود روابط تجاری ما با کشورهای مختلف عادی خواهد شد. عادیسازی روابط تجاری هم به این معناست که محدودیتهای نقل و انتقال پول از بین خواهد رفت و هم به این معناست که ما مجبور نیستیم برای انتقال منابع ناشی از فروش نفت و گاز خود به کشور، هزینه گزافی را بپردازیم.
اما ذکر یک نکته ضروری است و آن اینکه اگر بیانیه لوزان اجرایی شود تنها مانع سیاسی اقتصادی از بین رفته است و این به ان معنا نیست که ما در انتظار معجزه در اقتصاد داخل باشیم. با حذف تحریمها موانع سیاسی و خارجی روابط اقتصادی برداشته میشود اما مشکلات ساختاری اقتصاد همچنان پابرجاست و تنها در صورتی میتوان به بهبود اوضاع امیدوار شد که اراده جمعی برای حل مشکلات ساختاری هم در کشور شکل بگیرد.
اگر تاکنون تحریمها بهانهای برای توجیه شرایط نامناسب اقتصادی بوده، ممکن است ظرف چند ماه آینده همه این تحریمها حل شود و بهانهای برای اقتصاد باقی نماند. در این شرایط ما باید روی ان دسته از مشکلات ساختاری تمرکز کنیم که ارتباطی به تحریمها ندارد و تنها تحریمهای بینالمللی آنها را کمی پیچیدهتر کرده است. بر این اساس پاسخ به این سوال که آیا با رفع تحریمها اوضاع اقتصاد بهبود مییابد یا نه، نیازمند توجه به این موضوع است که آیا در کشور ارادهای برای حل مشکلات ساختاری وجود دارد یا خیر؟ مشکلاتی که از دیرباز وجود داشته و تحریمها کمی آن مشکلات را پررنگتر کرده بودند اما حل تحریمها هم به معنای حل این مشکلات ساختاری نیست.
مساله دیگر زمان رفع تحریمهاست. بسیاری از این تحریمها در طول سالها شکل گرفته و ممکن است نیازمند زمانی برای رفع آنها باشد. اما اگر مبنا اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان باشد و بیانیهای که در لوزان مطرح شد، تحریمها باید به محض امضای توافقنامه نهایی کاملا برطرف شود. پس پاسخ این سوال کمی دشوار است و باید منتظر توافق نهایی بود.
ارسال نظر