بورس در لیست اولویت‌های بودجه‌ای دولت پزشکیان؟ | الیاس کردی: رشد فروش شرکت‌های بورسی ریالی بوده نه دلاری

به گزارش اقتصادنیوز، با نزدیک شدن به زمان ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۵، فعالان بازار سرمایه منتظر آن هستند تا ببینند دولت چه گام هایی برای تقویت بازار سرمایه برمی دارد. با این حال یک تحلیلگر اقتصادی معتقد است دولت ابتدا باید بحران های اقتصادی که با آن درگیر است را حل و فصل کند و به تبع آن بازار سرمایه نیز بهبود خواهد یافت.

خبر مرتبط

دغدغه‌ اهالی بازار سرمایه درباره لایحه بودجه 1405 | قدوسی: دولتِ بی پول دولت ترسناکی است | دولت فضای کسب‌وکار را مخدوش کرده اما...

اقتصادنیوز: کارشناس بازار سرمایه می گوید: لایحه بودجه 1405 و به دنبال آن قانون بودجه‌ای که تصویب می شود برای سیاست مالی و به تبع آن سیاست پولی سال آینده تعیین کننده است و پارامتری است که کلیت فضای اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

پیام الیاس کردی تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با اقتصادنیوز درباره دغدغه اهالی بازار سرمایه درباره بودجه سال 1405 گفت: در سال‌های گذشته به نظر می‌رسید دولت اهمیت خیلی خاصی در فصول بودجه‌ای برای بازار سرمایه و بازار سهام قائل نبود؛ یعنی مثلاً در دولت چیزی به عنوان اینکه بازار سهام را هم بخواهند در تصمیمات لحاظ کنند، زیاد در نظر نمی گرفتند. اما نکته مهم‌تر و فراتر از این مسئله، از نظر من این است که اصلاً دولت‌ها نباید به دنبال این باشند که بودجه را برای خوش‌آمد بازار سهام درست کنند.

الیاس کردی تاکید کرد: چرا این را مطرح می‌کنم؟ می‌خواهم بگویم دولت هر کاری که در توانش باشد، اگر بخواهد اولویت‌بندی کند، باید اول برای اقتصاد این مملکت تصمیم بگیرد. وقتی برای اقتصاد این مملکت تصمیم گرفت، فقط بعد از آن می‌توانیم امیدوار باشیم که برای بازار سهام اتفاقات خوبی بیفتد. بنابراین ترجیح من این است که در دولت جدید اتفاقاتی رخ دهد که برای اقتصاد خوب باشد.

بنا بر گفته وزیر اقتصاد، اوضاع اقتصادی کشور بد است و ...

این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: اما یادمان باشد که ما در فضا زندگی نمی‌کنیم. ما پاهایمان روی زمین است. ما می‌دانیم ریسک‌های سیستماتیکی که امروز خارج از مرزهای ایران وجود دارد، به شدت بالاست. ما می‌دانیم مسئله کسری بودجه دولت، مسئله هسته سخت تورمش است. می‌دانیم مسئله ناترازی آب، برق و گاز وجود دارد و امروز نیز به آلودگی هوا رسیده‌ایم که همه اینها اولویت‌های دولت است. پس به نظر من، اکنون دولت مسائل بسیار مهم‌تر و حیاتی‌تری دارد که یک مدیریت آتش‌نشانی را می‌طلبد؛ مدیریتی که صرفاً بحران‌های فعلی را حل کند.

وی خاطرنشان کرد: اگر این‌ها حل شود؛ بله، من آن زمان باید بنشینیم و درباره نرخ بهره مالکانه، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، شرایط تالارهای اول و دوم که قرار است ارز را چگونه تخصیص دهند، درباره مالیات شرکت‌ها و موارد مشابه صحبت کنیم. اگر امروز می‌خواهیم آینه تمام‌نمای اقتصاد را بررسی کنیم، به نظرم بهترین سخنان، صحبت‌های اخیر آقای پزشکیان و آقای مدنی‌زاده است. صحبت‌های چند روز اخیر وزیر اقتصاد نشان می‌دهد اوضاع اقتصادی بد است. آقای پزشکیان هم اعلام کرده قصد دارد بحران‌ها را حل کند و این موضوع در سخنرانی اخیر او کاملاً مشهود بود. به نظر من این اتفاقات خواهد افتاد.

تقویت بازار سهام یعنی آرایش بازار نه اقدام زیربنایی

الیاس کردی با بیان اینکه اگر شما به دنبال تقویت بازار سهام باشید، به این معناست که به دنبال کار آرایشی هستید، نه کار زیربنایی، افزود: بله، می‌توان قیافه این بازار را آرایش کرد، آن را سبز کرد، مثبت کرد و حتی بازدهی‌های خوبی از آن گرفت. اما بیایید واقعیت را ببینیم. واقعیت این است که هر سال وقتی صورت‌های مالی شرکت‌ها را بررسی می‌کنیم، رشد فروش آن‌ها رشد دلاری نیست، فقط رشد ریالی است. یعنی از لحاظ دلاری و توناژی پیشرفت خاصی نکرده‌اند.

ردپای نمایندگان در تصمیمات اشتباه اقتصادی؟

وی گفت: دلیلش هم مربوط به امروز و دیروز نیست. ما از دهه ۸۰ به دنبال سرمایه‌گذاری‌هایی بودیم که این سرمایه‌گذاری‌ها مبتنی بر انرژی ارزان در خلیج فارس و جنوب ایران بود. یعنی به دنبال توسعه میادین نفتی و گازی در سراسر کشور رفتیم. سپس در جاهایی که آب و توان برقی کافی نداشت، کارخانه ایجاد کردیم؛ زیرا نمایندگان مجلس هر کدام متعلق به یک شهر بودند و می‌خواستند در شهر خود اشتغال ایجاد کنند.

این تحلیلگر اقتصادی گفت:‌جانمایی عمده شرکت‌های بورسی مبتنی بر انرژی ارزان دهه‌های ۷۰ و ۸۰ بود که اصلا درست نبود. بعد دولت به این نتیجه رسید که گاز، برق، نفت و مواد اولیه ارزان دادن به تولیدکننده فقط رانت ایجاد می‌کند. همین چند وقت پیش آقای پزشکیان بارها درباره قیمت نفت و گاز ارزان و سایر نهاده‌ها صحبت کرد. این نشان می‌دهد هر چیزی را که می خواستیم استفاده کنیم، از بین رفته است. 

وی ادامه داد: من قبل از وزیر شدن آقای مدنی زاده، او را می شناختم و سخنرانی‌هایش را دنبال می‌کردم. اعتقادش بر این است اگر قرار باشد دلار بالا برود ــ برای مثال می‌گوید اگر دلار متوسط سال ۳۰ درصد بالا برود، یعنی ماهانه حدود دو تا سه درصد ــ پس بر این باور است بانک‌ها باید سود بدون ریسک بالاتری از قیمت دلار بدهند. یعنی هم باید تا حدی در بازار دلار دخالت کنیم و هم سود بانکی آن‌قدر جذاب باشد که مردم سمت بازار ارز نروند و آرام‌آرام به سمت سپرده‌گذاری پول در بانک‌ها بیایند.

وی در ادامه این گفتگو درباره احتمال افزایش نرخ خوراک گاز صنایع برای جبران کسری بودجه دولت گفت: در گذشته ما یک فرمول داشتیم که منطبق بر چهار هاب گازی بود. ما هاب انگلستان، هاب هلند، هاب هندوها و آمریکا و هاب کانادا را داشتیم. در حقیقت قیمت گاز خوراک پتروشیمی‌ها مبتنی بر این هاب‌ها تعیین می‌شد. همیشه اگر تاریخ را نگاه کنید، قیمت هاب‌های هلند و انگلستان همیشه بالاتر بود، چون اروپا منابع گازی ندارد و واردکننده از نقاط مختلف دنیا بود. بعد از جنگ اوکراین نیز قیمت گاز در اروپا شدیداً افزایش یافت. اما امسال دولت چه کرد؟ 2 هاب گران‌قیمت را حذف کرد. یعنی اکنون هاب هلند و انگلستان حذف شده‌اند. حالا چه هاب‌هایی مانده؟ هاب کانادا و هاب آمریکا. قیمت گاز کانادا همیشه ارزان است و قیمت هاب آمریکا هم خیلی بالا نیست، چون آمریکا تولیدکننده گاز است.

الیاس کردی گفت: اتفاقی که احتمالاً رخ می‌دهد این است که وزارت نفت و نهاد ریاست‌جمهوری، چه معاونان آقای پزشکیان و چه خود رئیس جمهور، احتمالاً علاقه خیلی بیشتری دارند نرخ خوراک بتواند به جبران کسری بودجه کمک کند. وزارت نفت نیز احتمالاً مایل نیست گاز را ارزان به پتروشیمی‌ها بدهد و ترجیح می‌دهد آن را به کشورهای منطقه مثل ترکمنستان، عراق با قیمت آزاد بفروشد یا تبدیل به برق کرده و صادر کند. اما برخی وزرا مانند آقای مدنی‌زاده در وزارت اقتصاد احتمالاً مایلند خوراک پتروشیمی‌ها ارزان بماند. ما امسال کاهش نرخ خوراک داشتیم؛ از ۷۷۰۰ تومان به ۵۵۰۰ تومان رسید یعنی حدود ۲۲۰۰ تومان کاهش داشت. اما به نظر من، نرخ خوراک افزایش پیدا خواهد کرد. بنابراین، بله، ما چالش‌هایی خواهیم داشت.

احتمال اعمال نگاه نوگرایانه دولت بر بهره مالکانه

تحلیلگر بازار سرمایه درپاسخ به این سوال که «آیا امکان دارد دولت دوباره بهره مالکانه معادن را برای جبران بخشی از بودجه دستخوش تغییراتی کند؟» گفت: یکی از مسائلی که اکنون درباره آن صحبت شده، همین بحث تقویم دارایی شرکت ملی نفت و گاز برای عرضه در بورس است. من احساس می‌کنم دولت احتمالاً یک نگاه نوگرایانه را بر بهره مالکانه نیز اعمال خواهد کرد. یعنی احتمالاً یک مدل جدید برای حقوق مالکانه از سوی دولت ارائه خواهد شد؛ مدلی باز تعریف شده که نه‌تنها درباره معادن بلکه برای نفت و گاز نیز اعمال شود. من احساس می‌کنم دولت قصد دارد یک قانون جدید در این حوزه ارائه کند و طبیعتاً چالش‌هایی در این بخش خواهیم داشت.